Door een overlijden in de familie, voorafgegaan door een zware periode van zorg en aanwezigheid, liep ik wat achter met de krant. Nu de rust wat weerkeert las ik bij en werd ik geconfronteerd met dit artikel in de NRC: https://www.nrc.nl/nieuws/2019/02/01/verguisd-maar-toch-onmisbaar-de-manager-a3652619
Ik krijg dan de neiging om met een markeerstift en een pen te gaan strepen en krassen. Want het artikel doet op een aantal punten onrecht aan de waarde van zelforganisatie (of welk ander woord je er ook voor wilt gebruiken) en het beschrijft ook een aantal misvattingen. Overigens vind ik dat er ook veel in staat dat wel waar is. Zo als bijvoorbeeld het veel te groot groeien van zorgorganisaties. Zo groot als de grote ondernemingen in de wereld, maar dan met een top die noch kwalitatief, noch kwantitatief daaraan gelijkwaardig is en daarnaast met een ‘product’ dat niet in proceskwaliteit tot stand komt, maar in één-op-één relaties.
De oplossing voor ’te groot gegroeid’ ligt in klein denken en ruimte geven aan de genoemde relatie. Vormen van zelforganisatie zijn daar bij uitstek geschikt voor, omdat gelijkgestemden (dat is niet hetzelfde als mensen met dezelfde opleiding!) met elkaar het belang, de levensvreugde, het welbevinden van een kwetsbare persoon nastreven. Zelforganisatie als middel om te bezuinigen is bij voorbaat tot mislukken gedoemd.
De voorbeelden die het artikel noemt zijn (ook!) het gevolg van halve beslissingen en verkeerde opvolging. MBO-2 ers zijn best digitaal vaardig, als je ze maar iets in handen geeft waar ze mee overweg kunnen. En de halve organisatie zelfsturend maken kán wel, maar dan moet je het daar wel doen. En ruimte geven om zelf een paar centen uit te geven. Het woord ‘natuurlijke leider’ valt in het stuk. Jammer dat die talenten niet beter zijn uitgenut. Want nu zijn ze weer met sterren en strepen getooid en krijgen ze, in elk geval in de volgende generatie, weer kapsones. Én ze gaan weer te maken krijgen met ‘omhoog delegeren’…..jij wordt er immers voor betaald. Jammer, voor goed opgeleide mensen…….of zit daar misschien het probleem?
Ik lees in het stuk niets over de ondersteuning van de teams die zelforganiserend werken. Want dat is onmisbaar. Ik haat het onderscheid ‘primair proces – ondersteuning’, maar hecht veel waarde aan een begrip als common services. Teams moeten ondersteund worden, gedragen worden, zodat ze niet belast worden met de dingen die niets met de uitvoering van de zorg te maken hebben.
Plaatje van 10 jaar geleden uit mijn tijd bij JC Consultancy BV.
Primair/ Ondersteunend zegt iets over de relatie tot de zorgvrager. Common services ondersteunt de zorgverlener individueel en collectief. De moderne technologie heeft zo veel te bieden, laten we daar nou gebruik van maken. Ieder kind van 10 doet het. Zou een zorgmedewerker met een MBO opleiding het dan niet kunnen?